Ondanks voortdurende aandacht voor bejegening en benadering is de praktijk vaak weerbarstig. Onder tijds- en werkdruk voelen professionals zich gedwongen om snel te werken en veel te doen. Om de regie naar zich toe te trekken om niet te worden afgerekend op “falen”. Het leerproces van hulpvragers wordt zo ondergeschikt aan de methodiek en daarmee schiet hulpverlening ongewild vaak het doel voorbij. Als de communicatie grotendeels uitgaat van de professional werkt dat “aangeleerde hulpeloosheid” in de hand en schept het onrealistische verwachtingen ten aanzien van de invloed van de professional.
Stilstaan bij de beleving van de ander, de ander gelegenheid geven om invloed te ervaren, de ander ondersteunen in het ontdekken van zijn eigen mogelijkheden en het belang inzien van interactie. Als iemand gelegenheid krijgt om alle functies van communicatie te gebruiken, waaronder het nemen van initiatief, het delen van informatie en het delen van ervaringen zal hij zich meer gehoord, gezien en gewaardeerd voelen.
ROND (Ruimte geven, Open houding, Nieuwsgierigheid, Duidelijkheid) is gericht op een bewuste basishouding en aanpassingen in je interacties naar hulpvragers en die makkelijk in te passen zijn in je dagelijks werk.
Eén van de hoofdtaken van hulpverleners is om mensen, die dat zelf niet of niet adequaat kunnen, te ondersteunen op alle levensgebieden.
De manier waarop de hulpverlener dat doet, bepaalt of de ander zich prettig voelt of niet. De hulpverlener kan veel doen om de ander tot zijn recht te laten komen door houding en communicatie aan te passen.
Om hulpverleners bewust te maken en te helpen deze eigenschappen goed te benutten is er ROND. Genoemde eigenschappen zorgen ervoor dat hulpvragers zich veiliger en meer ontspannen gaan voelen.
Ieder mens heeft behoefte aan gehoord, gezien en erkend worden voor wie hij is.
Hulpvragers hebben allemaal op hun manier moeite met het vormgeven van hun eigen leven, het leren van nieuwe dingen en het omgaan met veranderingen. Met het bewust toepassen van de aspecten van ROND ondersteunt de hulpverlener hen om zoveel mogelijk veiligheid, duidelijkheid en voldoening te ervaren. De hulpverlener is actief bezig om voorwaarden te creëren waarmee de ander beter tot zijn recht komt en zijn eigen mogelijkheden leert kennen en benutten.
Doel:
ROND schept voorwaarden waaronder hulpvragers binnen hun mogelijkheden eigen regie en invloed op hun eigen leven uit oefenen en daarmee met meer vertrouwen in hun leven staan.
Hulpverleners die bewust omgaan met de aspecten ruimte, openheid, nieuwsgierigheid en duidelijkheid, geven optimaal inhoud aan het hulpverleningsproces.
Ruimte
Kennis van:
Onderlinge verhoudingen
Fysieke afstand en nabijheid
Ervaren dat je mag zijn wie je bent
De rollen die je aanneemt in verschillende situaties
Vaardigheden:
Uitnodigend in houding en taalgebruik; afstemmen op de ander.
Luisteren – oprechte aandacht en interesse voor de ander om voor de ander belangrijke informatie op te pakken uit onderlinge gesprekken en deze bespreekbaar te maken.
Samenvatten – terug geven wat je hebt gehoord om te laten weten dat je betrokken bent bij het verhaal en te checken of je begrepen hebt wat de ander heeft verteld.
Stiltes laten vallen; de ander tijd geven om informatie te verwerken en te reageren.
Complimenten geven.
Attitude-aspecten
Gericht op samenwerking en verbinding – faciliteren van een gezamenlijk resultaat door een optimale afstemming tussen ieders kwaliteiten, mogelijkheden en belangen én die van de groep / de ander. Flexibiliteit – Zich gemakkelijk aan kunnen passen aan veranderende situaties en gedragingen van anderen.
Alert op het proces.
Betrokkenheid – Zich verbonden tonen met de taak en de professie en op basis hiervan anderen stimuleren. Vanuit die verbondenheid de kwaliteiten van anderen centraal stellen en hun leerproces faciliteren. De ander in zijn waarde laten, eigenwaarde, gelijkwaardigheid.
OPENHEID
Kennis van:
De (voor)oordelen, verwachtingen, eisen aan zichzelf en zijn omgeving, automatische patronen en fouten die elk mens maakt.
De bereidheid om interpretaties, invullingen en aannames van jezelf en de ander te onderzoeken en er over te praten.
Manieren om zelfredzaamheid te stimuleren.
Voorkomen van agressie
Types mensen/allergieën
Coping strategieën bij stress
Vaardigheden:
Waarnemen
Observeren
Rust vinden en inbouwen
Alternatieven bedenken
Objectiviteit
Luisteren
Bereidheid tot delen
Belangentegenstellingen met een grote emotionele lading op een tactvolle wijze bespreekbaar maken, hanteren en oplossen.
Het bespreekbaar maken van verantwoordelijkheden, het nemen van verantwoordelijkheid voor het eigen proces en dat van de ander, de ander ondersteunen in het nemen van verantwoordelijkheid.
Positieve houding en taalgebruik.
Attitude:
Creativiteit in het denken over mogelijkheden Vanuit ontspanning dingen laten ontstaan.
Bescheidenheid
Bereidheid jezelf en de ander te bevragen.
Bereidheid om te leren en je te laten verrassen.
Mildheid, uitgaan van het goede van de mens.
NIEUWSGIERIGHEID
Kennis van:
Intenties tot handelen.
Beleving en hoe dit waarneming kleurt.
Motivatie en motiveren.
De invloed van waarneming, emoties, gedachten, ervaringen op wie mensen zijn.
De diverse niveaus waarop communicatie plaatsvindt en de invloed daarvan op gesprekken of situaties.
Vaardigheden:
Patronen onderzoeken bij jezelf en bij de ander.
Aandacht richten op de ander.
Denken in mogelijkheden.
Gespreksvoering gericht op het achterhalen van motivatie en beleving.
Attitude:
Oprechte interesse in de ander, benieuwd naar de gevoelens of gedachtengang van anderen. Bewust omgaan met de gevoelens en behoeften van jezelf en anderen.
Vanuit verschillende invalshoeken kijken, onderzoeken en bevragen.
Inzicht in eigen identiteit, waarden, overtuigingen, sterke en zwakke kanten, kwaliteiten, competenties, interesses, ambities en gedragingen.
DUIDELIJKHEID:
Kennis van:
Communicatieve functies
Communicatieniveau’s en manieren om daar adequaat mee om te gaan.
Meta-communicatieve vaardigheden
Communicatiestijlen
De invloed van gevoelens, gedachten en gedrag op elkaar.
Vaardigheden:
Navragen wat de ander heeft gehoord en begrepen.
Informatie aanpassen aan de toehoorder; eventueel inzetten visuele middelen om te verduidelijken.
Doelen stellen die zo eenduidig mogelijk zijn. Het inzetten van aanvullende communicatiemiddelen vanuit het besef dat taal vluchtig is.
Verwachtingen bespreken en afstemmen.
Kaders aangeven waar binnen dingen mogelijk zijn en uitleggen waarom dingen niet kunnen.
Attitude:
Betrouwbaarheid; afspraken maken en die nakomen, eerlijk zijn over eigen mogelijkheden en beperkingen, verbaal en non-verbaal overeenstemmend gedrag vertonen, navragen of de boodschap goed is overgekomen.
Alertheid op misverstanden in gesprekken of situaties, deze benoemen en gezamenlijk verduidelijken.
De eigen visie, ideeën of mening helder, duidelijk, boeiend of enthousiasmerend overbrengen op anderen.
Eerlijkheid; bewust zijn van dubbele bodems en verborgen agenda’s bij jezelf en bij anderen en bereid zijn daarover in gesprek te gaan.
Bewust omgaan met het gegeven dat taal vluchtig is en van daaruit aandacht besteden aan de inhoud van informatie.
De toegevoegde waarde van ROND zit in de zelfkennis, het zelfinzicht en het zelfonderzoek waarmee de professional omgaat met bovengenoemde aspecten. Het gaat daarom niet zozeer over de theorie en het weten, maar om het ervaren en het inzetten in de interacties.
Het bewust inzetten van ROND vraagt om een veilige werkomgeving omdat het een kwetsbaarheid vraagt van professionals en een open onderzoek van de eigen onzekerheden, valkuilen én kwaliteiten.
Meer informatie:
info@zorgondernemendnetwerk.nl