Sinds 2015 was dat wat iedereen verwachtte; WMO en Jeugdwet naar gemeenten en dan zou alle hulp passender worden, dichterbij mensen komen, laagdrempeliger en vooral goedkoper worden. Dus ging de transitie gepaard met een bezuiniging. We leven nu in 2024.
Voor iedereen die ervan overtuigd is dat alles vlekkeloos geregeld is en altijd goed gaat, volgt hier een ontnuchterend verhaal.
Aan de hand van de volgende vragen, schetsen wij een beeld van ONZE ervaringen.
Is er passende hulp voor iedereen, laagdrempelig en dichtbij?
Is de transitie naar tevredenheid voltooid?
Zijn de doelen bereikt?
In zijn algemeenheid hebben wij gemerkt dat kleine gemeenten het makkelijker hebben om hun inwoners te kennen dan grote gemeenten. We hebben verschillen gemerkt in tarieven bij “rijke” gemeenten ten opzichte van “arme” gemeenten. Het verloop van personeel bij de toegang kan ook variëren per gemeente. Deskundigheid en kennis variëren ook per team, afdeling of samenwerkingsverband.
Als wij heel lelijk willen doen, citeren we Einstein die zei:
“Als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg”.
Wij twijfelen niet aan de intenties van iedereen die keihard werkt aan hulp die dichtbij, passend en laagdrempelig is, we ervaren alleen vaak dat al dat harde werken niet per definitie slim werken is.
Onze observaties:
- Er is geen gezamenlijk referentiekader, er is geen overzicht én er is geen nulmeting gedaan om de effecten te kunnen volgen.
Inhoudelijk is er geen overeenstemming over wat zorg is (ZVW) en wat hulp (WMO), hierdoor ontstaan misverstanden en het afschuiven van verantwoordelijkheden. Bij Jeugdwet ligt dat anders omdat alle zorg/hulp tot 18 jaar in feite onder de wet valt, maar ook daar is een grijs gebied.
Er is geen helderheid over kwaliteiten/expertises, de beoordeling hiervan ligt vaak bij individuele medewerkers waardoor er geen helder beeld is van alle organisaties met een raamovereenkomst.
De situatie vóór de transitie is niet nauwgezet in beeld gebracht waardoor nu, in 2024, nauwelijks conclusies te trekken zijn over óf en wat er dan verbeterd is. Er wordt vooral gestuurd op financiën en daaruit blijkt dat het na de transitie vooral duurder is geworden. - De eigen regie van inwoners wordt niet goed ingeschat.
Voor eigen regie en het nemen van verantwoordelijkheid voor het eigen leven, is het nodig om op basis van heldere informatie keuzes te KUNNEN maken en gevolgen/consequenties van die keuzes te KUNNEN overzien. De mismatch ontstaat door het ontbreken van eenduidige informatie en een overzichtelijk “landschap”, mensen hebben vaak geen idee waar ze naartoe moeten met een hulpvraag. Instanties en organisaties zijn zich hier onvoldoende van bewust en denken alles logisch en helder te communiceren.
In de hele hulpketen is het nog té vaak zo dat mensen afhankelijk gehouden worden, door aanbodgericht te werken en zelf te bepalen wat passend is voor iemand die hulp vraagt. De andere kant van de medaille is dat mensen die ondersteuning nodig hebben bij eigen regie, verantwoordelijk gehouden worden op een manier die hun problemen verdiept. - Het opdelen van mensen in doelgroepen, in vakjes en in stukjes en brokjes werkt averechts.
ZON blijft zich onvermoeibaar inzetten voor passende ondersteuning, dichtbij en laagdrempelig, voor iedereen die ondersteuning nodig heeft.