Dat 1 op de 3 mensen met psychische klachten op de wachtlijst komen is inmiddels een bekend gegeven en leidt er toe dat problemen zich verdiepen. Zorg Ondernemend Netwerk kan uit eigen ervaring melden dat ambulante begeleiding vanuit de WMO werkt! Als zorg en hulpverlening blijven doen wat ze altijd deden, verdiepen problemen zich, nemen machteloosheid en stress toe en rijzen maatschappelijke kosten de pan uit. In dit bericht een pleidooi om werk te maken van het daadwerkelijk vanuit de cliënt gaan denken en werken.
Je leven staat grotendeels stil of holt achteruit als je op een wachtlijst staat.
Een andere benadering van psychische problemen vraagt een andere manier van indelen, is onze ervaring. Wanneer de cliënt en de eigen regie werkelijk centraal komen te staan, nemen beleidsmakers andere beslissingen.
De mens met psychische problemen wil HULP en het liefst passend bij zijn of haar levensverhaal, ervaringen en klachten. Maar wat ze het allerliefst willen is gehoord en serieus genomen worden. Op hun eigen tempo en binnen hun eigen mogelijkheden stappen zetten om zich weer veilig, vertrouwd en ontspannen te voelen.
Onze ervaring in ambulante begeleiding is dat de nabijheid, de continuïteit en de praktische insteek maken dat mensen zich sterker gaan voelen en zèlf weer in beweging komen als er iemand naast hen gaat staan.
Op de wachtlijst word je niet beter.
Nu is het zo dat mensen vaak verdwalen in het doolhof dat zorg en hulpverlening heet. Ze hebben hulp nodig en voelen zich kwetsbaar, ze hebben de drempel genomen om om hulp te vragen en komen vervolgens vaak terecht in een cirkel waarbij het van de huisarts en POH-GGZ naar de GGZ gaat en weer terug. Ons pleidooi is om in die gevallen ambulante begeleiding in te zetten zodat mensen de mogelijkheid krijgen om in hun vertrouwde omgeving stappen te zetten en zich weer sterker te gaan voelen. Op termijn bespaart dat veel ellende en kosten omdat het een laagdrempelige insteek is.
Succesverhalen.
In de vijf jaar dat Zorg Ondernemend Netwerk nu bestaat, hebben wij ervaren dat hulpvragers vanuit de WMO vaak al een heel traject hebben doorlopen binnen de GGZ en eigenlijk niets zijn opgeschoten als het gaat over hun klachten. Wanneer wij met hen gaan meelopen, gebeuren er binnen zes maanden bijzondere dingen. Mensen die nauwelijks hun huis nog uit durven, gaan weer mee naar buiten. Mensen die bang zijn voor andere mensen, krijgen er weer vertrouwen in en ontdekken wat ze graag zouden willen. Mensen die vastgelopen zijn in hun werk en die te maken krijgen met financiële problemen, durven samen met ons de situatie onder ogen te zien en hun post weer te openen. Dit alles vaak met twee tot drie uur per week ambulante begeleiding én de verzekering dat zij altijd contact mogen opnemen als de stress te hoog wordt of de angst te erg.
Betrokkenheid mét professionele afstand werkt!
Wij zijn geen vrienden of familie en kijken met andere ogen naar de situatie. Wij spreken vertrouwen uit in de eigen kracht van mensen en vieren elk succes dat onze cliënten boeken. Wij stemmen af op de belevingswereld, ervaringen en persoonlijkheid van de cliënt en kijken eerst samen wat mensen zelf kunnen. Wij gaan mee naar “moeilijke gesprekken” als ruggensteun en merken dan dat mensen heel goed hun verhaal kunnen doen. Waar nodig vullen we aan en “vertalen” we als we merken dat cliënten geëmotioneerd of geblokkeerd raken. Wij pakken praktische zaken aan om zo bronnen van stress weg te nemen; door onder meer de administratie of de financiën te ordenen, samen het huis op te ruimen of samen een dagritme te bedenken dat werk voor de cliënt. Door samen er op uit te gaan zodat cliënten weer onder de mensen komen. Soms door te wandelen, andere keren door naar een winkel te gaan en ook wel door eens een buurthuis binnen te stappen of deel te nemen aan activiteiten buitenshuis.
De nadruk op behandelen maakt mensen afhankelijk.
Er leeft bij veel mensen nog de indruk dat de GGZ hen kan “repareren”; ze denken dat de behandeling een heel ander mens van hen gaat maken. Dat is een misvatting die er, helaas door de GGZ zelf verspreid en in stand gehouden, voor zorgt dat mensen zich nog kleiner gaan voelen en vervolgens teleurgesteld raken omdat het na de behandeling nog steeds niet beter gaat. Wij zien heel vaak cliënten die achterover gaan zitten en de vragen van de behandelaar keurig afwachten en beantwoorden om daarna vol vragen te zitten omdat het voor hun gevoel niet over hen ging. Ons pleidooi is dat mensen meer successen behalen door behandelingen te combineren met ambulante begeleiding door getrainde professionals. Precies zoals ooit het streven van de GGZ zelf was. Zij zijn helaas niet verder gekomen dan eens per zoveel weken een gesprekje op het kantoor van de SPV-er terwijl wij dag na dag aantonen dat begeleiden in de thuissituatie sneller leidt tot positieve stappen in het leven van cliënten.
De zelfredzaamheid van mensen wordt schromelijk overschat door de GGZ.
Wij zien een kloof tussen hoog-opgeleide GGZ professionals en hele gewone mensen die niet bekend zijn met het jargon. Het is nogal een boude stelling maar soms denken wij weleens dat mensen eerst een opleiding in de GGZ moeten volgen voor ze begrijpen wat er van hen verwacht wordt in een behandeling. Heel veel mensen zijn zich niet eens bewust van hun wensen en behoeften, kunnen geen antwoord geven op de vraag “wat wil je zelf” en hebben al helemaal geen inzicht in hun eigen emoties en de invloed daarvan op hun leven. Er wordt dus in onze optiek veel te veel gevraagd van mensen die toch al kwetsbaar zijn.
Een andere kijk op zorg- en hulpverlening.
- Een diagnose is echt niet nodig om hulp te verlenen. Door daarop te wachten gaat kostbare tijd verloren en is de kans op verdieping van de problemen en toename van de kosten op langere termijn vele malen groter.
- De financiering zou niet het uitgangspunt moeten zijn. Het aanbod van de GGZ zou niet het uitgangspunt moeten zijn. De overwegingen van gemeenten zouden niet het uitgangspunt moeten zijn. De belangen van gemeenten, instellingen en organisaties zouden niet het uitgangspunt moeten zijn; om kort te gaan moet er nu maar eens serieus werk gemaakt worden van de cliënt centraal, waarbij ambulante begeleiding een duidelijk kostenbesparend en effectief middel is om de juiste hulp bij de juiste mensen te organiseren.
- Insteken op een laagdrempeliger niveau, dichtbij mensen en ondersteunend aan hun leven maakt dat minder mensen op de wachtlijst komen. Een groot deel van deze mensen is al geholpen met ambulante ondersteuning.
- Meer duidelijkheid over hoe de geestelijke gezondheidszorg en maatschappelijk welzijn in elkaar zitten, duidelijker definities over begeleiding en behandeling en meer inzicht in de huidige financieringsstromen maken het zorglandschap overzichtelijker en maken keuzes die de cliënt centraal zetten makkelijker.
- Voorliggend veld, begeleiding op maat, behandeling; daar heeft iemand die hulp nodig heeft allemaal geen boodschap aan. Werken vanuit begeleiding op maat levert kostenbesparing op, afname van grote maatschappelijke problemen en overlast, verdieping van problemen voor mensen die toch al klem zitten.
De grote vragen zijn nu natuurlijk; wie durft dit aan? Welke beleidsmakers willen kijken naar het systeem? Welke organisaties gaan het daadwerkelijk anders inrichten? Welke belangen moeten er geofferd worden om de hulpverlening efficiënter, effectiever en meer mensgericht in te richten?
Zorg Ondernemend Netwerk doet er graag aan mee en wil in contact komen met iedereen die deze visie omarmt en wil werken aan een zorg- en hulpverlening die wèrkt! info@zorgondernemendnetwerk.nl
